Η Λογικότητα στην Ελληνική Εθνική Θρησκεία (ΜΕΡΟΣ Α’)

David Ligare: Summa (2001)

(Εισήγηση του συγγραφέως Βλάση Γ. Ρασσιά, στο διήμερο ‘’Α’ Συνέδριο για τα Αρχαία Θρακικά Μυστήρια’’,  Αλεξανδρούπολις 19-20 Μαΐου ‘’2001’’)

Αγαπητοί Σύνεδροι,

Εκείνο  που ξεχωρίζει το προχριστιανικό Ελληνικό Έθνος από τα υπόλοιπα που επέρασαν κάποια στιγμή επάνω από τα χώματα αυτού του πλανήτη, δεν είναι η γενναιότης (αφού και άλλα Έθνη επέδειξαν αυτήν, σε ίσο βαθμό με τους προγόνους μας) ή η ελευθεροπρέπεια (αφού επίσης ολόκληρη η προχριστιανική Ευρωπαϊκή Παράδοση μετέφερε πάντοτε την τελευταία κατεξοχήν χαρακτηριστικό της). Εκείνο που ξεχωρίζει το προχριστιανικό Ελληνικό Έθνος από τα υπόλοιπα της Ευρωπαϊκής Ομοεθνίας, είναι η λογική σύλληψη και διατύπωση του Κόσμου, η οποία, με τη σειρά της, οδήγησε στην σύνθεση εκείνου του θαυμαστού οικοδομήματος που οι σύγχρονοι, πεπαιδευμένοι τουλάχιστον, άνθρωποι γνωρίζουμε υπό τον όρο ‘’Ελληνικό Θαύμα’’.

Αυτή η λογική σύλληψη και διατύπωση, υπήρξε το αποκλειστικό προϊόν του Ελληνικού Νοός, του περιβάλλοντος που τον εξέθρευσε και των δυνάμεων που τον ενεψύχωσαν, και δεν εισήχθη από πουθενά, διότι, όπως πολύ ορθώς ετόνισε γύρω στα 1920 ο Τζων Μπουρνέ, ‘’ο υλικός πολιτισμός και οι τέχνες μπορούν να περάσουν εύκολα από ένα έθνος στο άλλο, χωρίς τα έθνη αυτά να έχουν μία κοινή γλώσσα, όπως και ορισμένες ιδέες, θρησκευτικές, απλές, μπορούν να μεταδοθούν καλύτερα με το τυπικό παρά με το μέσω οποιουδήποτε άλλου δρόμου. Αντιθέτως, η Φιλοσοφία δεν μπορούσε να εκφραστεί διαφορετικά παρά μόνο μέσα από μίαν εξαιρετικά καλλιεργημένη στις αφαιρέσεις γλώσσα, και να μεταδοθεί από μορφωμένους ανθρώπους, είτε με το μέσο των βιβλίων, είτε με την προφορική διδασκαλεία’’.

Αυτή η πνευματική διαύγεια και λογικότητα, η οποία διαπερνά, όπως είναι φυσικό, όλες τις σφαίρες της προχριστιανικής Ελληνικής ζωής, προέρχεται από την ιδιαιτέρως, όπως προείπαμε, εκτραφείσα και εμψυχωθείσα Κοσμοθέαση των Ελλήνων, η οποία εστιάζοντας στην απεριόριστη δυνατότητα του παρατηρείν, του αναλύειν και του συμπεραίνειν, επέτυχε να μετατρέψει σε ανωτέρα Θρησκεία και απόλυτο Φιλοσοφία, την διαδεδομένη σε όλα τα άλλα Έθνη της προχριστιανικής Ευρώπης υγιά αλλά απλή λατρεία της Φύσεως, των στοιχείων και των νόμων αυτής.

Αυτό αποκαλούμε ‘’Ελληνική Εθνική Θρησκεία’’, εκδηλούται ιστορικώς με τέσσαρες διαφορετικούς τρόπους.

Ο πρώτος είναι κοσμογονικός τρόπος, κατά τον οποίο ο νους ξεδιπλώνεται μέσα από το μάτι και την παρατήρηση, κατανοεί τον φυσικό Κόσμο, επιχειρεί την σύνοψη αφηγήσεων για το πώς εδημιουργήθη ο Κόσμος και ζητά την επικοινωνία με τα υπόλοιπα ομοουσια του τμήματα που κατοικούν μέσα στον τελευταίο. Μέσα στο υπερτέλειο σχήμα του Κόσμου, αυτής της μόνης αληθούς και αντικειμενικής πραγματικότητος, το ον το αιώνιο και ατελεύτητο που αναδύει τις περιοδικές του μορφές ΑΦ’ ΕΑΥΤΟΥ, ως οργανικό σύνολο, άπειρο, διατεταγμένο και κεκοσμημένο (εξ ού και η ίδια η λέξη ‘’Κόσμος’’), τα ανθρώπινα όντα εννοούνται ως ενταγμένα πλήρως και οργανικώς, υφιστάμενα και αυτά τους νόμους που υφίστανται τα υπόλοιπα άπειρα τμήματα του Κόσμου, δεν είναι ωστόσο απλά οργανικά τμήματα αυτού του ‘’παντός’’, αλλά και ταυτοχρόνως ένας μικρόκοσμος και απεικόνισή του. Οι Έλληνες, αντικρίζουν πολύ ορθώς, τον Κόσμο ως μίαν έγκυρο και διαρκή Θεοφάνεια. Η ίδια η φύση και όψη του αποτελούν το ‘’θαυμαστό’’ (και παραπέμπουν στην τέχνη του ‘’θαυμάζειν’’ που, πολύ ορθώς , κατά τον Σωκράτη εγέννησε εν συνεχεία την Φιλοσοφία) και αποτελεί απολύτως  ΛΟΓΙΚΟ γεγονός μία οποιαδήποτε συμπυκνωμένη προβολή στοιχείου ή στοιχείων (‘’επιφάνεια’’) αυτού ακριβώς του Κόσμου. Το ‘’θαύμα’’, όπως αυτό εννοείται από τους μονοθεϊστές , δηλαδή ως εκτροπή των φυσικών νόμων, δεν υφίσταται. Το ‘’θαύμα’’ είναι ο ίδιος ο Κόσμος και ότι συμβαίνει μέσα σε αυτόν, ακόμη και μία ‘’επιφάνεια’’ Θεού ή ένας μαντικός χρησμός, παραμένουν κατά φύσιν , δηλαδή απολύτως σύμφωνα προς τα ισχύοντα εντός του Κόσμου και, κυρίως (όπως απέδειξαν το ‘’κατά φύσιν’’ οι στωικοί) πέρα για πέρα ΛΟΓΙΚΑ.

Ο δεύτερος είναι ο φιλοσοφικός τρόπος, κατά τον οποίο ο νους τολμά την αναζήτηση της ‘’Αληθείας του Κόσμου’’ ή των λεγόμενων ‘’Πρώτων Αιτιών’’ και εν συνεχία, του ανθρωπίνου προορισμού (του λεγόμενου ‘’Τέλους’’), ορίζοντας ταυτοχρόνως με σαφήνεια αυτή την Επιστήμη (όχι με την βλακώδως περιοριστική σύγχρονη έννοια , αλλά με την εκ τουν ρήματος  »επίσταμαι’’ ετυμολόγηση, ήτοι εκ του ‘’γνωρίζω επακριβώς το είναι ή έχειν των πραγμάτων’’) ως ‘’αληθή Επιστήμη περί τα καλά πρώτα και θεία και ακήρατα (άφθαρτα)’’ (κατά τον Πυθαγόρα), ‘’αγάπη επιδίωξη της Σοφίας’’, ‘’επιστήμη της Αλήθειας’’ (κατά τον Αριστοτέλη), ‘’τέχνη της προσεγγίσεως των αφθάρτων και αναλλοιώτων’’ (κατά τον Πλάτωνα), ‘’επιστήμη της σχέσεως των θείων πραγμάτων και των ανθρωπίνων υποθέσεων’’ (κατά την Στοά) ή ‘’επιστήμη που μας καθιστά καθαρούς και τελείους με σύντομους και σαφείς κανόνες’’ (κατά τον Ιεροκλέα).

Απόσπασμα από το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ του βιβλίου Θεοίς Συζήν του Βλάση Γ. Ρασσιά.