Θεολογία Ηρακλέους

Έναν μήνα μετά την ισημερία ο Θεός Απόλλων έχει "φύγει" και ο Θεός Διόνυσος έρχεται μετα το ηλιοστάσιο. Το μεσοδιάστημα είναι του Ηρακλέους.

"Γεννώμενος" στις τρεις "ακίνητες ημέρες" ο Ηρακλής Ήλιος (ή Ηρακλής - Δίονυσος, υπάρχει και επίκληση τέτοια), ουσιαστικά "φέρνει" τον Διόνυσο (κάτι σαν το βρέφος που κρατάει στην παραπάνω εικόνα. Του χριστιανού προπαγανδιστή Ευσέβιου Καισαρείας του ξεφεύγει η δική μας θεολογική αλήθεια, που, κατ'αυτόν, είναι... "παγανισμός": «Αποφαίνονταν πως ο Ήλιος είναι ο ίδιος ο Απόλλων, και πάλι ο Ηρακλής και αμέσως ο Διόνυσος και ο Ασκληπιός» («…τον Ήλιον αυτόν είναι τον Απόλλω και πάλιν τον Ηρακλέα και αύθις τον Διόνυσον και τον Ασκληπιόν ομοίως αποφαινομένους»).

Η στενότατη σχέση Ηρακλέους και Διονύσου αποτυπώνεται σε όλη την διάρκεια της αρχαιότητας μέχρι και την ύστερη. Aπό την ευρύτατη συλλατρεία τους από τον 6ο τουλάχιστον αιώνα π.α.χ.χ., όπως τονίζει ο Bruhl, σε όλη την Μακεδονία και την Θράκη, καθώς και στη νήσο Θάσο, η σχέση συνεχίζεται έως τις επιγραφές του 3ου μ.α.χ.χ. αιώνα που βρέθηκαν στην εκρωμαϊσμένη Potaissa της αρχαίας Δακίας (σημερινή βόρεια Ρουμανία), στην Civitas Tropaensium της Κάτω Μοισίας (το σημερινό Adamclisi της νοτιοανατολικής Ρουμανίας), στο σημερινό Μπούκοβο (Bukovo) των Σκοπίων, στην Γερμανία, στην Ιταλία και στους Φιλίππους, στις οποίες ο Θεός Ζευς πλαισιώνεται από τους Ηρακλέα και Διόνυσο (Liber Pater), δίδυμους πολιούχους της Τριπολιτανίας ή Leptis Magna στην σημερινή Λιβύη («HERCULII ET LIBERO PATRI DIIS PATRIIS» χαιρετίζονται σε αναθηματική πλάκα).

Ως «πλευρά» του Ηλίου άλλωστε χαιρετίζεται και ο Θεός Διόνυσος στο ενδιαφέρον ορφικό fragmentum «ΑΓΛΑΕ ΖΕΥ, ΔΙΟΝΥΣΕ, ΠΑΤΕΡ ΠΟΝΤΟΥ, ΠΑΤΕΡ ΓΑΙΗΣ, ΗΛΙΕ, ΠΑΓΓΕΝΕΤΟΡ, ΠΑΝΑΙΟΛΕ, ΧΡΥΣΟΦΕΓΓΕΣ».

Βλάσης Γ. Ρασσιάς