Ακενατόν. Η κατασκευή του πρώτου Μονοθεϊσμού

Ο νέος Φαραώ, αυτός ο εφευρέτης και βίαιος πρώτος εισηγητής αυτής της θρησκευτικής εκτροπής («μονοθεϊσμος») που αργότερα υπέταξε ολόκληρη την ανθρωπότητα, άλλαξε μάλιστα και το όνομά του σε Ακενατόν («Ο Άτων είναι ικανοποιημένος») και έκτισε μιά νέα πρωτεύουσα στην Αρκάνα. Στην πόλη αυτή υποστήριξε μιά νέα σχολή τέχνης η οποία εικονογράφησε με νατουραλιστικό τρόπο, με την γυναίκα του Νεφερτίτη και τις κόρες της, όλοι κάτω από την λαμπρότητα του Ηλίου, ο οποίος έφτανε στη γη με μακριές ακτίνες στη μορφή χεριών…

Κατά την βασιλεία του Αμουνχοτέπ του Γ΄ (1417-1439) ο δίσκος του Ηλίου που ονομάζεται Άτων, και ο οποίος στην Ηλιακή Τριάδα του Άμμωνος Ρα (Δημιουργία, Θείο Πνεύμα, Καταστροφή) ενσάρκωνε την τρίτη ηλιακή διάσταση, την καταστροφική, άρχισε να εμφανίζεται ως αυτεξούσια θεότητα, κυρίως σαν μία πολιτική προσπάθεια να αποδυναμωθεί το ιερατείο του Άμμωνος Ρα. Ήταν ωστόσο ο γιος και διάδοχος αυτού του Φαραώ, ο Αμουνχοτέπ ο Δ΄(1379-1362), εκείνος που με ανεξήγητο ζήλο προσπάθησε ουσιαστικά στην μεγαλύτερη θρησκευτική ανατροπή μέσα σε ολόκληρη την κατεγραμμένη Ιστορία, με το να οδηγήσει ολόκληρο το έθνος των Αιγυπτίων στην «μονοθεϊστικη» λατρεία του Άτων. Αντίθετα από τον πατέρα του, που υποκινείτο από πολιτικούς λόγους και απλώς επιθυμούσε να εξουδετερώσει την δύναμη του υπερβολικά πλούσιου ιερατείου του Άμμωνος, ο νέος Φαραώ έθεσε εκτός νόμου όλες τις άλλες λατρείες των Αιγύπτιων Θεών, κατέσφαξε τα ιερατεία, έκαψε τους ναούς, κομμάτιασε τα αγάλματά τους, έσβησε από τις επιγραφές τα ονόματα των Θεών και επέβαλε την μονολατρεία του ηλιακού δίσκου Ατών (που στην εσωτερική του θεολογία, απομονωμένος από την Τριάδα της οποίας αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα, εκπροσωπούσε πλέον την καταστροφή, τον Μαύρο Ήλιο).

Ο νέος Φαραώ, αυτός ο εφευρέτης και βίαιος πρώτος εισηγητής αυτής της θρησκευτικής εκτροπής («μονοθεϊσμος») που αργότερα υπέταξε ολόκληρη την ανθρωπότητα, άλλαξε μάλιστα και το όνομά του σε Ακενατόν («Ο Άτων είναι ικανοποιημένος») και έκτισε μιά νέα πρωτεύουσα στην Αρκάνα. Στην πόλη αυτή υποστήριξε μιά νέα σχολή τέχνης η οποία εικονογράφησε με νατουραλιστικό τρόπο, με την γυναίκα του Νεφερτίτη και τις κόρες της, όλοι κάτω από την λαμπρότητα του Ηλίου, ο οποίος έφτανε στη γη με μακριές ακτίνες στη μορφή χεριών.

Ο Ακενατόν μας άφησε πάντως έναν πολύ γνωστό ύμνο στον Άτων ως δημιουργό κάθε ομορφιάς στον κόσμο:

«Πόσο πολύμορφα είναι τα έργα σου. Είναι μυστηριώδη στη ματιά του ανθρώπου, ω Ήλιε ασύγκριτε, ισχυρότατε Θεέ. Δημιούργησες τη γη στην μοναξιά, όπως επιθυμούσε η καρδιά σου. Δημιούργησες τον άνθρωπο και τα ζώα και ό,τι υπάρχει στη γη.»

Αυτή η βίαιη και εκ των άνω επανάσταση του Ακενατόν, απέτυχε προσωρινά, αφού αμέσως μετά τον θάνατό του οι Αιγύπτιοι επανέφεραν την παραδοσιακή λατρεία των προγονικών και εθνικών τους Θεών. την επίσημη παλινόρθωση των εθνικών Θεών κήριξε ένας νέος άνθρωπος που έγινε Φαραώ (και πιθανόν ήταν γαμπρός του Ακενατόν). Επανέφερε την λατρεία του Άμμωνος, και υιοθέτησε μάλιστα το όνομα Τουτ-Άνκ-Αμμών (Τουτανχαμών).

Απόσπασμα από το βιβλίο ΗΛΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑ του Steve Wyler εκδόσεις ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ.